Kontra kif kienu jinbnew l-imtieħen fi żmien il-Kavallieri ta’ San Ġwann, il-mitħna tax-Xewkija ma nbnietx fuq xi għolja biex iwiżinha r-riħ, imma f’medda ċatta kif jibda r-raħal tax-Xewkija. Din il-mitħna kienet it-tieni waħda li nbniet f’Għawdex fi żmien il-Kavallieri. Inmbiet fl-1710 taħt it-tmexxija tal-Gran Mastru Raymundo Perellos (1697-1720).

Il-mitħna tax-Xewkija hija l-eqdem waħda eżistenti f’Għawdex. L-imtieħen l-oħra f’Għawdex inbnew wara, u biċċa minnhom taħt l-Ingliżi. Din il-mitħna damet taħdem mill-1710 sal-1886.

Il-mitħna tax-Xewkija għandha forma ottangolari, jiġifieri bi tmien ponot. Inbniet tħares lejn l-irjieħ ewlenin bil-ħitanm tagħha jħarsu lejn it-Tramuntana, in-Nofsinhar, il-Punent, il-Lvant, il-Lbiċ, ix-Xlokk, u l-Grigal.

Din il-mitħna reġgħet ingħatat il-glorja tagħha fl-2021 meta tlesta restawr estensiv mill-Ministeru għal Għawdex bl-għajnuna ta’ fondi Ewropej. L-inawgurazzjoni saret fid-29 ta’ Jannar 2021. Ir-restawr sar minn nies professjonali, kemm fuq ġewwa tagħha kif ukoll fuq barra. Inbnew faċilitajiet sanitarji u twaqqa’ bini li oriġinarjament ma kinex jeżisti fl-1700. U nfetħet bħal pjazza żgħira għall-attivitajiet folkloristiċi.

Ġie mgħoddi l-elettriku, l-ilma u l-inġinerija li kien hemm bżonn mingħajr ma żdiedu trinek ġodda fil-ħitan. Prattikament intużaw il-fili eżistenti u għodod adattati sabiex dan ix-xogħol sar mingħajr ħsara u danni fuq l-istruttura. Inżammet iċ-ċngatura oriġinali u fejn kienet imkissra ssewwiet bil-fibre rods u epoxy resin.

Inxtara l-iroka, ir-red deal, il-white ash u l-pine sabiex inħadem il-makkinarju kollu mill-ġdid peress li dak oriġinali kien inħaraq fl-1920s. Il-makkinarju nħadem kollu minn żewġ mastrudaxxi fi ħdan il-Ministeru għal Għawdex u ġie nstallat fuq il-post minn Heritage Malta.

Tpoġġew il-pinnur, id-delujiet, il-buttun u aċċessorji żgħar oħra. Dan kollu sar taħt osservazzjoni u pariri ta’ espert li kien diġa’ ħadem fuq il-Mitħna ta’ Kola, fix-Xagħra, u l-assistenza ta’ Heritage Malta. Tpoġġa wkoll il-kappell u ġew installati l-qlugħ.

U ladarba ġiet irrestawrata, il-mitħna qed tinfetaħ kuljum għall-viżitaturi, u mingħajr ħlas. Bħalissa qed tiġi amministrata mill-NGO Tal-Fuklar. Din il-mitħna ser tintuża bħala hub fejn isiru attivitajiet folkloristiċi.

Iktar informazzjoni

Paġni 36 sa 39

This post is also available in: English